Мыекъуапэ, 13.02.2023, Адыгэ Макъ - Общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» изичэзыу хэдзын-зэфэхьысыжь зэфэс шэмбэт мафэм Мыекъуапэ щыкIуагъ.
Республикэм ирайонхэм ялIыкIо 400 фэдиз, Къэбэртэе-Бэлъкъар Республикэм, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Темыр Осетием, Абхъазым, Краснодар ыкIи Ставрополь крайхэм къарыкIыгъэ хьакIэхэр ащ къекIолIагъэх.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэфэсым хэлэжьагъ. Джащ фэдэу къырагъэблэгъагъэхэм ащыщых АР-м икъэралыгъо упчIэжьэгъоу ТхьакIущынэ Аслъан, Урысыем IофшIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу, тхакIоу МэщбэшIэ Исхьакъ, Дунэе Адыгэ Хасэм итхьаматэу Сэхъурэкъо Хьаути, АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэ игуадзэу Цэй Эдуард, муниципальнэ псэупIэхэм япащэхэр, АР-м иминистрэхэм я Кабинет хэтхэр, диндэлэжьапIэхэм, лъэпкъ-культурнэ объединениехэм ялIыкIохэр, шIэныгъэлэжьхэр, общественнэ IофышIэхэр.
Адыгеим иIэпэIасэхэм яIэпэщысэхэм якъэгъэлъэгъон Къэралыгъо филармониеу зэхахьэр зыщыкIуагъэм къыщызэIуахыгъагъ, къекIолIэгъэ пстэури ягуапэу ащ еплъыгъэх, егъэжьэпIэ дахэу ар хъугъэ.
Зэфэсым иIофшIэн ипэублэ Тыркуемрэ Шамрэ чIыгур защэсысым хэкIодагъэхэм, ахэм адыгэхэр бэу ахэтых, зы такъикърэ афэшъыгъуагъэх. Адыгэ Хасэмрэ Адыгеим ыкIи Краснодар краим ащыпсэурэ быслъымэнхэм я ДиндэлэжьапIэрэ къин хэфагъэхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ счет къызэрэзэIуахыгъэр ыкIи ащ апэрэ чэщ-зымафэм сомэ мин 600 къызэрихьэгъахэр Адыгэ Хасэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан къыIуагъ. Врачхэм я Хасэ, общественнэ объединениехэмрэ организациехэмрэ джащ фэдэу афэлъэкIыщтыр ашIэ.
Зэфэсым хэлажьэхэрэм закъыфигъазэзэ КъумпIыл Мурат рэзэныгъэ гущыIэхэр апигъохыгъэх Адыгэ Хасэм хэтхэм республикэмкIи, къэралыгъомкIи мэхьэнэ ин зиIэ Iофыгъо зэфэшъхьафхэмкIэ IэпыIэгъу зэрэхъухэрэм пае.
«БлэкIыгъэ илъэсыр тихэгъэгукIэ къэгъэзэпIэ шъыпкъэу щытыгъ, ащ дакIоу тэркIэ мэхьанэшхо зиIэ мафэри — республикэм ия 100-рэ илъэси — хэдгъэунэфыкIыгъ. Къиныгъоу щыIагъэхэм ямылъытыгъэу, гъэхъэгъэшхохэр иIэу Адыгеир илIэшIэгъу мэфэкI къекIолIагъ», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.
Хэгъэгум и Президентэу Владимир Путиным зэкъош республикэхэм яя 100-рэ илъэс фэгъэхьыгъэ мэфэкI Iофтхьабзэм Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым арысхэм щафэгушIозэ, общественнэ организациехэм зэгъунэгъушIу зэфыщытыкIэхэм ягъэпытэнкIэ мэхьанэу иIэм къызэрэкIигъэтхъыгъагъэр агу къыгъэкIыжьыгъ.
Социальнэ зыпкъитыныгъэмрэ общественнэ зэгурыIоныгъэмрэ, лъэпкъ зыкIыныгъэм ягъэпытэн анахь шъхьаIэу къыхагъэщыгъэхэм ащыщых. «Адыгэ Хасэр культурэхэр зэрэгъэбаижьынхэ ыкIи хабзэм гурыIонхэ зэрэфаем къыпкъырыкIызэ, ащ фэдэ Iофыр бэшIагъэ ишъыпкъэу зигъэцакIэрэр. Джащ фэдэу адыгэ культурэм икъэухъумэнрэ ихэхъоныгъэрэ япхыгъэ Iофыгъохэр шIуагъэ къытэу зыщызэшIуахырэ чIыпIэу ар щыт», — къыхигъэщыгъ КъумпIыл Мурат.
Ащ дакIоу Адыгеим и ЛIышъхьэ игугъу къышIыгъ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операциер зыщыкIорэм ащагъэхэм, ахэм яунагъохэм, къэралыгъом къыхэхьажьыгъэ шъолъырхэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэнымкIэ общественнэ движением ишIуагъэу къыгъакIорэм.
Тыркуемрэ Шамрэ къащыхъугъэ тхьамыкIагъом ыкIи ащ къыздихьыгъэхэм ядэгъэзыжьын Урысыем и Президент иунашъокIэ къэралыгъом испециалистхэр зэрэхэлажьэхэрэм къытегущыIэзэ
Адыгеим ипащэ тиреспубликэ исхэу тхьамыкIагъом хэфагъэхэм адэIэпыIэрэ пстэуми рэзэныгъэ гущыIэхэр афигъэзагъэх.
Адыгабзэм икъызэтегъэнэнкIэ ыкIи хэхъоныгъэ егъэшIыгъэнымкIэ, лъэпкъ культурэмрэ тарихъымрэ ныбжьыкIэхэр афэщагъэ шIыгъэнхэмкIэ къэралыгъо хэбзэ къулыкъухэмрэ Адыгэ Хасэмрэ язэдэлэжьэныгъэ нахь гъэлъэшыгъэн зэрэфаем ЛIышъхьэм къыкIигъэтхъыгъ.
Ащ дыкIыгъоу республикэ пащэм къыIуагъ шIэныгъэм, гъэсэныгъэм, культурэм алъэныкъокIэ шIагъэу щыIэхэм яшIуагъэкIэ адыгабзэр зэзыгъашIэхэрэм япчъагъэ зэрэхахъорэр. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм ар нэбгырэ мини 7-м нахьыбэмэ, еджапIэхэм – 29,5-рэ фэдизмэ ащызэрагъашIэ, лъэпкъ зэфэшъхьафхэм ахэр ащыщых.
Джыри 2020-рэ илъэсым адыгабзэмкIэ зэреджэхэрэ тхылъэу я 10 – 11-рэ классхэм ателъытагъэр егъэджэн литературэм ифедеральнэ тхылъхэм ахэхьагъ, илъэситIукIэ узэкIэIэбэжьмэ Адыгеир ахэхьагъ Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм абзэхэм якъэгъэнэжьынрэ яхэхъоныгъэрэкIэ Фондым ипроектхэм язэнэкъокъу щытекIуагъэхэм. Грантэу къахьыгъэмкIэ АКъУ-м, АР-м гуманитар ушэтынхэмкIэ иинститутэу КIэращэм ыцIэ зыхьырэм яшIэныгъэлэжьхэм, гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ Министерствэм ыкIи кIэлэегъаджэхэм зэхагъэуцуагъэх а 1 – 9-рэ классхэм апае адыгабзэмкIэ зэреджэщтхэ тхылъхэр. Ахэри федеральнэхэм ахэхьагъэх.
ЛIышъхьэр шъхьафэу къыщыуцугъ адыгабзэм лъэныкъо пстэури къыхиубытэу изэгъэшIэнрэ икъызэтегъэнэнрэ зэшIохыгъэнымкIэ Проектнэ офисым иIофшIэн. Гуманитар ушэтынхэмкIэ институтым ар 2019-рэ илъэсым къыщызэIуахыгъ. Бзэм изэгъэшIэнкIэ курсхэм, егъэджэн программэхэм, лъэпкъыбзэхэмкIэ лагерьхэм яшIуагъэ къызэрэлъэгъогъахэр ащ къыIуагъ. Проектнэ офисым иIофшIэн нахь игъэкIотыгъэу нахь кIасэу къытегущыIагъ гуманитар ушэтынхэмкIэ институтым ипащэу ЛIыIужъу Адам.
Аужырэ илъэсищым Адыгэ Хасэм зэшIуихыгъэ IофшIэныр къызэфихьысыжьыгъ ащ итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. Сыд фэдэрэ уахъти зэрэщытыгъэу, ар зытегъэпсыхьэгъагъэр адыгабзэм, адыгэ культурэм якъызэтегъэнэн, яхэхъоныгъ, тилъэпкъэгъухэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэныр, лъэпкъхэм языкIыныгъ, тиIэпэIасэхэм адэIэпыIэгъэныр, шъолъыр ыкIи федеральнэ Iофтхьабзэхэм ахэлэжьэгъэныр. Илъэсищым щыщэу тIур пандемием ыпкъ къикIыкIэ зэрэхьылъагъэхэр ЛIымыщэкъом къыхигъэщыгъ, ау агъэнэфэгъэ Iофыгъохэр агъэцэкIэным пылъыгъэх, зэшIуахыгъэри макIэп. Ау джыри шIэгъэн фаехэр зэрэщыIэхэр тилъэпкъэгъу пстэуми ашIэ, анахьэу ахэр зыфэгъэхьыгъэхэр бзэм изэгъэшIэн ыкIи мыщкIэ тилъэпкъ зэхашIэ къэгъэущыгъэныр ары.
ГумэкIыгъохэмкIэ хэкIыпIэу алъэгъухэрэр къекIолIагъэхэм ащыщхэм къыраIотыкIыгъэх.
Адыгэ Хасэм Iофэу ышIагъэмкIи яеплъыкIэхэр зэфэсым шъхьэихыгъэ къыщашIыгъэх, ащ иIофшIэн уигъэрэзэнэу зэрэщытыгъэр хагъэунэфыкIыгъ.
Нэужым Советым хэхьащтхэм ацIэ къыраIуагъ, ахэр хадзыгъэх, Советэу зэхащэгъакIэм Адыгэ Хасэм къэблэгъэрэ илъэсищым итхьамэтэнэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан хидзыжьыгъ.
Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ, тилъэпкъэгъухэм сабыеу къафэхъурэм ипчъагъэ хэгъэхъогъэнымкIэ джыри Iофыгъуабэ къызэрэуцурэм елъытыгъэу унашъохэри зэфэсым щаштагъэх, ахэр нахь игъэкIотыгъэу тикъыкIэлъыкIорэ къыдэкIыгъохэм ащыщ къыщыттыщтых.
Comments
Post a Comment