Maykop, 13.02.2013, Adıge Maq - Kongreye cumhuriyetimiz rayonlarından 400 delege, Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkes Kuzey Osetya, Abhazya cumhuriyetlerinden, Krasnodar ve Stavropol kraylarından gelen konuklar katıldı.
Adıge Cumhuriyeti Başkanı Kumpıl Murat da kongreye katıldı. Davet edilenler arasında AC Devlet danışmanı Thakuşıne Aslan, Rusya emek kahramanı, yazar Meşbaşe İshak, Dünya Çerkes Birliği başkanı Sehureko Havti, AC meclisi başkan yardımcısı Tsey Eduard, yerel idarelerin yöneticileri, AC Bakanlar kurulu üyeleri, din adamları, etnik-kültürel birliklerin temsilcileri, bilim adamları vd. yer aldı.
AC Devlet filarmonisinde Adıgeyli Çerkes elsanatları sanatçılarının çalışmaları kongre esnasında sergilendi, tüm katılımcılar ilgi ile sergiyi gezdi.
Kongrenin başlangıcında Türkiye ve Suriyede gerçekleşen depremde hayatını yitirenler anısına (aralarında çok sayıda Çerkes de var) bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. Adıge Xase ve Adıgey dinişleri idaresi tarfından depremzedeler için açılan hesaplara ilk günde 600 bin ruble yatırıldığını Adıge Xase başkanı Tlımışeko Ramazan belirtti. Doktorlar Xasesi ve sivil toplum kuruluşları birlikleri de ellerinden gelen desteği veriyor.
Kumpıl Murat kongre katılımcılarına, Adıeg xase çalışanlarına cumhuriyetimiz ve ülkemiz için önemli pek çok olayda verdikleri destekten dolayı teşekkür etti.
Kumpıl Murat; «Geçtiğimiz yıl ülkemiz açısından gerçek bir dönüm noktasıydı, bunun yanı sıra bizim için de önemli bir jubile Adıgeyin devlet sistemini edinişinin 100. yılıydı. Çeşitli zorluklara rağmen Adıgey büyük başarılar göstererek 100. yılına erdi.
Ülkemiz başkanı Vlademir Puitinin kardeş cumhuriyetlerimizle gerçekleştirdiğimiz 100. yıl kutlamasında Adıgey, Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkes cumhuriyetleri yaşayanlarını tebrik ederken sivil toplum kuruluşlarının iyi komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesindeki önemine de değinmişti.
Sosyal satbilizasyonun devamı, toplumsal anlaşının pekiştirilmesinin, etnisiteler arası birliğin güçlendirilmesinin en önemli şeyler arasında olduğunu da söyledi.
Kumpıl Murat «Adıge Xase kültürün zenginleştirilmesi ve xabze ile anlaşı içerisinde olunmasının gerekliliğinden yola çıkarak, uzun zamandır böylesi çalışmalar yapmakta. Bunun yanı sıra Çerkes kültürünün korunması ve geliştirilmesine yönelik çalışmalarında yapıldığı bir yer », — dedi.
Ayrıca Adıgey başkanı Özel Askeri Operasyona katılanlar ve ailelerine yapılan yardımlarda-desteklerde Sivil Toplum Kuruluşlarının faydalı çalışmalar içerisinde olduğunu da belirtti.
Türkiye ve Suriyede olan afetin sebep olduğu mağduriyetlerin bertaraf edilmesinde Ülkemiz Başkanının talimatıyla devletimizden uzmanların yardım çalışmalarına katıldığını ve cumhuriyetimiz yaşayanlarının da sağladığı destekten duyduğu memnuniyeti belirtti.
Başkan Çerkesçenin korunması ve geliştirilmesinde, gençlerin milli tarihimiz ve kültürümüze olan ilgilerinin arttırılmasında devlet kurumları ile Adıge xasenin işbirliğinin daha da arttırılması gerektiğinin altını çizdi.
Bunun yanısıra başkan bilimsel, eğitimsel kültürel alanlarda yapılanlar sayesinde Çerkesçe öğrenenlerin saysında artış olduğunu da söyledi. Ana okullarında 7 bin, okullarda 29,5 bini aşkın farklı uluslardan çocuklar çerkesçe öğreniyor.
Bu arada 2020 yılında Çerkesçe 10 – 11 sınıfların ders kitapları federal ders kiatapları arasına alındı. İki yıl kadar önce ise Adıgey, Rusyada yaşayan ulusların dillerinin korunması ve geliştirilmesi fonunun projeleri arasında derece aldı. Alınan teşvik ile ADÜ, AC Çeraşe Tembot Sosyal Bilimler Enstitüsü bilimadamları, Eğitim ve Bilim bakanlığı ve öğretmenler 1 – 9 sınıflar için Çerkesçe ders kitapları hazırladılar. Bu kitaplar da federal ders kitapları arasına alındı.
Başkan Proje ofisinin çerkesçe eğitimi alanındaki çalışmalarına ayrıca değindi. Söz konusu ofis 2019 yılında Sosyal bilimler Enstitüsünde kuruldu. Dil eğitiminde kurslar, eğitim programları ve milli dilimizin konuşulduğu tatil kamplarının faydasının geldiğini söyledi. Proje ofisinin çalışmaları üzerine ayrıntılı olarak Tl’ıuju Adam durdu.
Tlımışeko Ramazan xasenin son üç yıl içerisindeki çalışmalarının değerlendirmesini yaptığı raporu okudu.
Her zaman olduğu gibi, xasenin çalışmaları Çerkesçe, Çerkes kültürünün muhafazası, geliştirilmesi, soydaşlarımıza destek olmak, etnisiteler arasındaki anlaşının pekiştirilmesi, Çerkes el sanatları sanatçılarına destek olmak, bu ve benzer konularda bölgemiz ve federal yapılardaki etkinliklere iştirak etmektir.
Tlımışeko, üç yılın iki senesinin pandemi sebebiyle zorlu olduğunu belirtti. Fakat belirledikleri bazı çalışmaları yaptıkları ve bunların üstesinden geldiklerini söyledi. Ama buna rağmen tüm soydaşlarımızın yapılması gereken pek çok şeyin, özellikle dilin öçğrenimi ve ulusal bilincin geliştirilmesin gerekli olduğunu bildiklerini söyledi.
Kongre katılımcılarından bazıları çeşitli sorunlar hakkında kendi bakış açılarını, çözüm önerilerini dile getirdiler. Adıge xasenin çalışmaları hakkındaki görüşlerini de açık açık dile getirdiler, çalışmalarından razı olduklarını söylediler.
Daha sonra Xase sovyetine aday olanların isimleri okundu ve seçildi. Ardından Xase sovyeti gelecek üç yılda xaseye başkanlık etmek üzere Tlımışeko Ramazanı yeniden seçti.
Kongrede Çerkesçenin öğrenilmesi, soydaşlarımızın sahip olduğu çocuk sayısının arttırılması gibi konular hakkında da çeşitli kararlar aldılar, bunları konu edinen ayrıntılı haberi ise gelecek sayılarımızda yayınlayacağız.
Comments
Post a Comment